Diamenty naturalne i ich ocena "wszystko o brylantach".
W tym artykule, chciałem przekazać Państwu podstawowe informacje i zagadnienia związane z diamentami. Przybliżyć ich złożoność która wpływa na wycenę. Pomogę Wam świadomie dokonać zakupu tego pięknego, najtwardszego na całej kuli ziemskiej i doskonale kruchego materiału. Jego nazwa pochodzi z języka staro greckiego adamantos, co oznacza „niepokonany”, „niezniszczalny”.
Często pytacie: Ile u mnie (jubilera,rzemieślnika) będzie kosztował ten brylant w ( wielokamieniowym) pierścionku na nadesłanym zdjęciu? (zdjęcie pierścionka z innego sklepu)
Pytam: ile ma caratów?
Odpowiedź: np. 0,45ct,
Reakcja na moją wycenę: wielkie oczy :)
Dlaczego?: bo nie uwzględniliście że te parametry, przesłane przez Was, to masa wszystkich kamieni w tamtym pierścionku a nie masa tego największego.
Więc jeśli już chcecie się podpytać, dowiedzcie się w „ tamtym ” sklepie :
1- czy te caraty to masa jednego kamienia czy wszystkich kamieni w pierścionku?.
2- ile caratów (Carat) ma ten duży i małe, albo jaka jest jego średnica?
3- Jaki jest szlif (Cut) dużego i małych kamieni (brylantów) ?
4- Jaka jest barwa (Color) dużego i małych kamieni (brylantów)?
5- Jaka jest czystość (Clarity) dużego i małych kamieni (brylantów)?
Specjaliści mówią na to Oena 4C (carat, cut, clarity, color) możemy dodać że piątym C jest Certifikat.
Musisz wiedzieć że różnica w proponowanym brylancie tej samej masy np. 0,44ct (4,8/5mm) w zależności od wyżej wymienionych punktów, może być wyższa nawet o 1000 złotych.
A teraz postaram się Wam zobrazować i przybliżyć dlaczego jest to niezbędne do wyceny.
Grafika powyżej przedstawia skrót tego co znajduje się w opracowaniu poniżej, więc jeśli Cię zaciekawiłem, zapraszam do lektury.
1C- Ct.carat (MASA KAMIENIA / WAGA)
Z jaką dokładnością podaje się masę kamieni?
Karat 1/5grama czyli 200 miligramów.
Podajemy zawsze do drugiego miejsca po przecinku na wszystkich wyrobach 0,96ct
Można zważyć na specjalnej wadze karatowej-odrzucamy 3miejsce po przecinku
0,996ct czyli 0,99
0,998ct czyli 0,99
A kiedy tylko będzie 0,999 możemy powiedzieć że jest 1.00ct
Wymiary kamieni nie stosuje się w milimetrach, wystarczy wartość w karatach w postaci skrótu "ct" (natomiast karaty ze skrótem "kr" są używane przeważnie dla kruszców i informują nas o zawartości czystego złota w stopie).
Tabelka pokazująca w przybliżeniu wielkości kamieni i karatów.
W przypadku podawania masy dla większej ilości diamentów np. w wyrobie, zawsze należy podać, iż jest to masa ogólna określonej ilości sztuk. Masa stanowi o wielkości kamienia.
2C- CUT (CIĘCIE / SZLIF)
SZLIF: Wydobyty diament, oszlifowany w okrągłym szlifie, opisanym poniżej nazywamy brylantem i innych szlifów przedstawionych poniżej nie nazywamy brylantami. Czyli brylant jest to diament w szlifie brylantowym. Brylant wydobywa z kamienia najkorzystniejsze walory estetyczne i optyczne, określane mianem brylancji. Współczesny szlif brylantowy został opracowany w 1919 roku przez belgijskiego matematyka Marcela Tolkowskiego. Pełny szlif brylantowy zawiera nie mniej niż 57 płaszczyzn (56 fasetek i tafla)
Cechy szlifu brylantowego: okrągły, rondysta, co najmniej 32 fasetki i tafla w górnej części, co najmniej 24 fasetki i kolet Szlif brylantowy stosuje się również w odniesieniu do innych minerałów, np. cyrkonii.
Jak obserwować (badać) diament?: obracać , go o 90 stopni, później pod mikroskopem i znowu pod lupę.
Szlif brylantowy- wydobywa z kamienia najkorzystniejsze walory estetyczne i optyczne, określane mianem brylancji.
Brylant od góry:
1 tafla
8 faset tafli (Fasetki taflowe)
8 faset głównych korony
16 faset głównych z rondystą (fasety rondystowe korony)
=32 fasety+tafla
Faseta powinna być zamknięta nie za długa nie za krótka
Brylant od dołu:
16 faset rondysty pawilonu (rondystowe podstawy)
8 faset głównych pawilonu (główne podstawy)
=24 fasety
+kolet podstawy- kolet powinien stanowić punkt w centrum brylantu.
Razem 56 faset+kolet.
Ciekawostki:
Szlifowanie diamentów w procentach na świecie
do 0,25 kararów - +/- 80% w Indiach; 20% - Chiny
najmniejsze brylanty - średnica 1mm
Poniżej Przykłady zachowania światła w kamieniach ze złą proporcją szlifu i idealną proporcją ukazującą pełną brylancję.
Szlif jest najtrudniejszym do oceny elementem „czterech C”. W ocenie szlifu bierze się pod uwagę proporcję szlifu, symetrię i jakość polerowania. Idealny szlif to taki, w którym następuje całkowite wewnętrzne odbicie światła, dając najwyższą brylancję i "życie" kamienia. Zwykle podaje się cztery stopnie jakości szlifu: poor, fair, good, excellent. (w książce: b.db., d., medium,poor)
3C- COLOR (BARWA)
Barwę-color możemy określić tylko luzem od strony podstawy, inaczej przez brylancję od strony korony nie możemy!
Rodzaje brylancji:
Wewnętrzna- jest efektem całkowitego odbicia promienia świetlnego, która wynika z prawidłowego oszlifowania kamienia.
Zewnętrzna- blask, połysk wynika z wypolerowania
Rozproszona- (ogień, gra barw) wynika z silnej dyspersji jest zależna od wielkości kamienia.
Zabarwienie też będzie zależne od rodzaju padającego światła - przy badaniu światło musi być białei i mieć d55 do d65 luminescencji
brylancję scyntylacyjną dającą efekt iskrzenia się kamienia przy jego obrocie.
W Europie Powszechnie stosuje się klasę barw według skali CIBJO (The World Jewellery Confederation) i skali GIA (Gemological Institue Of America)
Skala barw diamentów rozpoczyna się od litery D a kończy na literze Z.
Barwa: zaczyna się od całkowicie bezbarwnego aż po żółtawy. Brylant całkowicie bezbarwny lub biały określany jest jako najczystsza biel + i oznaczany literą D
Najczęściej spotykane na rynku są brylanty o barwach I,J,K oraz H klasy SI, co powoduje
zadawalającą jakość, zachowując atrakcyjną i przystępną cenę.
Koneserzy jednak uważają że te „interesujące brylanty” zaczynają się dopiero od czystości h1.
Brylanty o najmniej ciekawych barwach oraz czystości poddaje się np. procesom grafityzacji barwiąc je na czarno i oprawia jako czarne brylanty.
Do określania barwy używa się specjalnych kamieni wzorcowych które porównuje się z badanym kamieniem i na tej podstawie określamy jego barwę.
Badanie koloru przeprowadza się przy standardowym oświetleniu, którego temperatura światła mieści się w granicach 5000° - 5500° Kelwina. Ocenę barwy diamentów innych odcieni niż żółtych, brązowych, przeprowadza się przy użyciu tych samych wzorców, biorąc pod uwagę stopień nasycenia barwą.
Inne barwy niż biała nazywamy barwami fantazyjnymi, w ich wnętrzu występują:
azot- zmienia jego barwę, wnikając w siatkę krystalograficzną na żółto, żółto - brązowo
Bor- powoduje kolor niebieski
wodór- powoduje mleczność, zakłócając przeźroczystość
W opracowaniu kolorów pojawia się nazwa fantazy lub fancy co oznacza że występują różne barwy fantazyjne: Fioletowa, Niebieska, Niebieska szara, Zielona, Zielona szara, Zielona niebieska do żółtej, Żółta, Żółta szara, Miodowa brunatna, Miodowa żółta, Różowa, Czerwona, Amarantowa, Brunatna Czarna, Szara żółta, Szara niebieska, Biała są to ciekawe i często bardzo drogie diamenty naturalne. Wśród naturalnych fancy możemy też znaleźć brylanty o dziwnych kształtach, są to diamenty naturalnie zanieczyszczone i dużo mniej popularne.
(diamenty fantazyjne, oceniane są innymi kryteriami).
Na rynku mamy też brylanty traktowane, to znaczy że na ich kolor miał wpływ człowiek i wszystkie brylanty fancy są inaczej oceniane niż niżej wymienione 4c. Są też Tańsze jak np. czarny brylant ale potrafią też być bardzo atrakcyjne wizualnie jak np.niebieski lub zielony.
4C- Clarity (CZYSTOŚĆ / PRZEJRZYSTOŚĆ)
Czystość diamentu – jest to względny stopień przy którym diament jest wolny od znamion wewnętrznych (inkluzja) oraz znamion zewnętrznych (skaza)
Czystość diamentu oceniamy lupą minimum 10x powiększeniem i musi być achromatyczna i aplamatyczna.
Achromatyczna- brak barwy soczewek
Aplamatyczna -brak zniekształceń badanego kamienia
Czyli lupa z potrójną soczewką- tgzw. TRIPLET
Oceny czystości cibio- tylko przy użyciu 10x lupowym
Wrostek do 5mikrometrów może być nie widoczny lupą 10x
Badanie przeprowadzamy przy normalnym dziennym oświetleniu lub w sztucznym standaryzowanym świetle.
Zgodnie z ustaleniami międzynarodowymi i polską normą PN-M-17007 wyróżnia się 7 podstawowych klas czystości (fig. 8):
klasyfikacja czystości:
LC ( Loupe Clean) najwyższą czystość; pod standardową lupą o powiększeniu 10x nie da się stwierdzić żadnych wewnętrznych wrostków lub innych uszkodzeń. nie wykazują żadnych znamion wewnętrznych, przy czym dopuszcza się wewnętrzną ziarnistość nie powodującą białych lub barwnych odbić i nie mającą znaczącego wpływu na przeźroczystość.
Dodatkowo wprowadzono podział klasy najwyższej (LC) na dwie grupy FL I IF
FL (Flawless) pod standardową lupą o powiększeniu 10x nie da się stwierdzić żadnych wewnętrznych wrostków lub innych uszkodzeń.
IF (Internally Flawless) pod standardową lupą o powiększeniu 10x nie da się stwierdzić żadnych wewnętrznych wrostków lub innych uszkodzeń.
VVS1(Very Very Slightly Included) nie można zaobserwować prawie inkluzji.
VVS2 (Very Very Slightly Included) - przy badaniu lupą 10x stwierdzenie wrostków lub uszkodzeń jest bardzo trudne do wykrycia, można coś dostrzec.
VVS -mogą być niewidoczne inkluzje, czasem widoczne pod jednym kątem - dla masy powyżej 0,47 ct stosuje się rozgraniczenia na VVS1 i VVS2 co determinuje wielkość, położenie i liczbę znamion.
VS1, VS2 (Very Slightly Included) - kamień oceniany gołym okiem wydaje się pozbawiony wrostków lub uszkodzeń a pod lupą 10x ich wykrycie jest stosunkowo łatwe.
SI1, SI2 (Slightly Included) - z trudem, ale da się dostrzec gołym okiem wrostki i uszkodzenia a przy badaniu lupą 10x są one bardzo widoczne.
Si -inkluzje nie powinny być widoczne gołym okiem.
P1, P2, P3 / I1, I2, I3 (Pique / Included) - wrostki i zabrudzenia są łatwo widoczne gołym okiem.
Warto dodać, że do istniejących gorzej wyglądających kamieni, powstały metody poprawiania wyglądu kamienia przy użyciu najnowszych technologi ( jeśli taka poprawa była robiona to powinno być to odnotowane na certyfikacie).
W roku 1981 powstała metoda do poprawiania wyglądu diamentów, takie kamienie nazywamy Diamentami Jahuda od Zvi Yehuda z firmy Ramat Gan w Izraelu.są one wypełniane szkliwem poprawiającym wizualnie kamień ale niestety nie ma tych samych właściwości termicznych więc po podgrzaniu płomieniem diament potrafi zmienić nieodwracalnie swoją barwę, dlatego przed oddaniem pierścionka do naprawy u jubilera powinni Państwo zabrać ze sobą certyfikat z którego będzie można wyczytać ważne informacje, które pomogą w doborze technologii do naprawy.
Metody poprawiania - dyskwalifikują kamień do oceny 4c ,są na to inne metody.
Metody traktowania
1. Yehuda
2. Laserowanie (wypalanie wrostków)
3. Powlekanie
4. Napromieniowanie 2.4.5. HPHT
6. LPHT
Dodatkowo do oceny brylantów można określić fluorescencję oraz fosforescencję.
Fluorescencję diamentów określa się w długich promieniach UV (366nm.) w następującej skali:
Fosforescencja - zjawisko świecenia, mimo zaprzestania napromieniowywania go promieniami UV.
5C- CERTIFIATE / CERTYFIKAT
Krótki poradnik kupującego, czyli na co zwracać uwagę:
Nigdy nie kupuj wyrobu z kamieniem szlachetnym bez dołączonego i podpisanego z imienia i nazwiska certyfikatu autentyczności. Brak takiego dokumentu naraża Cię na oszustwo ze strony sprzedawcy. Przed zakupem sprawdź także uprawnienia rzeczoznawcy. Zrobić to możesz np. na stronie Polskiego Towarzystwa Gemmologicznego oraz Stowarzyszenia Rzeczoznawców Jubilerskich.
Przed zakupem wyrobu z brylantem zawsze pytaj o jego jakość (4C), a więc o jego klasę czystości oraz barwę. To właśnie te elementy decydują o jego realnej wartości. Zwracaj uwagę na wszelkie niezrozumiałe określenia / pojęcia oraz często pojawiające się w ofertach konkurencji nieścisłości (np. dwie barwy lub dwie różne klasy czystości przypisane do jednego brylantu).
Na koniec dodam, że od wielu lat wprowadzane są systemy produkcji brylantów tak zwanych hodowlanych o których tu nie wspominałem, jest to alternatywa dla tych którym przeszkadzają znajdujące się w naturalnych brylantach małe defekty w postaci zanieczyszczeń, odcieni czy inkluzji. Można zamówić produkt syntetyczny posiadający praktycznie takie same własności co naturalny brylant, który też powstaje w podobnych ale sztucznie wytworzonych warunkach, taki brylant będzie biały i czysty jak cyrkonia. Ze wzglęndu na koszty produkcji, także trzyma cenę, ale to jest temat na kolejny blog.
Urządzenia do badania diamentów:
1- Termolizer (tester do diamentów) - urządzenie służące do sprawdzania autentyczności diamentu na podstawie pomiaru przewodności cieplnej; nie wykryje synetyków - imitacje tak np.diamondmate- A Presidium
2- Miernik do kamieni np. Gem Computer
